به نام خدا

معرفی كوتاه نظامنامه‌ی حرفه‌ای طراحان گرافيك ايران

متن كامل نظامنامه به فارسي در شهريور 1372 براي تعاوني طراحان گرافيك نوشته شد. در پائيز 1373 انجمن صنفي طراحان گرافيك ايران اين نظامنامه يا منشور را به عنوان يكي از اسناد مهم رسمي خود به تصويب رساند. و ترجمه ي كامل انگليسي نيز به آن افزوده شد.
خلاصه ي حاضر رئوس اصلي نظامنامه است كه در پائيز 1388 به صورت كارگاه آموزشي با اعضاي جديد انجمن پيرامون آنها بحث مي شد. براي دريافت كامل هردو متن به سايت انجمن مراجعه شود. www.graphiciran.com

1-اهداف نظامنامه
2-تعريف طراحي گرافيك و طراح گرافيك
3-تعهدات طراحان درقبال سفارش دهندگان
4-حقوق طراح و مالكيت آثار
5-تعهدات طراحان در قبال يكديگر
6-شرايط عمومي براي برگزاري مسابقات
7-تعهدات طراحان در قبال جامعه

1
اهداف

اولين هدف نظامنامه ي حرفه ا ي ايجاد رابطه اي تفاهم آميز و منطقي ميان سفارش دهندگان كار در كليهٌ رشته هاي ارتباط بصري و طراحان گرافيك است. اين نظامنامه مي تواند ميان طراحان همكار ، طراحان دراستخدام و كارفرمايان طراحان و ساير نهادهاي اجتماعي نيز رابطه اي مناسب و مطلوب ايجاد كند و زمينه سازِ درست و اصولي براي رقابت سالم و سازنده ميان همكاران اين حرفه باشد،

2
تعريف طراحي گرافيك و طراح گرافيك

طراحي گرافيك عبارتست از : ارائه ي راه حل مناسب بصري براي تسهيل در ارتباطات مورد نياز جامعه و طراح گرافيك هر شخص حقيقي است كه به طور حرفه اي و مستمر به كار طراحي گرافيك اشتغال داشته باشد.

3
تعهدات طراحان در قبال سفارش دهندگان و كارفرمايان

اولين مسئوليت و تعهد حرفه اي طراح گرافيك توجه به نياز و موضوع كار سفارش دهنده و يا كار فرما است .

طراح بايد آگاه باشد كه با قبول كار در واقع پذيرفته است كه توانايي و كفايت لازم براي انجام كار را دارد و بايد كليهٌ مراحل اجراي سفارش را با برخوردي شايسته و كاملاً حرفه اي همراه با تسلط فني اداره كرده و به نتيجه برساند .

سفارش دهنده دقيقاً با اعتماد و اتكاء به تخصص و صداقت و اخلاقِ حرفه اي طراح در بسياري از موضوعات مربوط به كار اطلاعات خاص يا محرمانه ي سفارش خود را در اختيار او مي گذارد. طراح گرافيك مجاز نيست از اين اطلاعات استفاده اي جز آنچه در مورد سفارش مطرح شده است بهره برداري ديگري بنمايد.

... هر طراح حرفه اي بايد پس از توجيه و معرفي اوليهٌ كار هنگام دريافت سفارش ، با استفاده و بر اساس يادداشتهاي خود در جلسهٌ اول شرح نسبتاً دقيق و كاملي از موضوع سفارش تهيه كند و همراه با برآوردِ هزينهٌ كار آنرا كتباً به اطلاع سفارش دهنده يا كارفرما برساند. با اينكار سفارش دهنده يا كارفرما فرصت دارد تا برداشت ذهني طراح از موضوع سفارش را يكبار ملاحظه كند و در صورت نياز قبل از شروع كار اصلاح نمايد.

... به طراحان حرفه اي توصيهٌ مؤكد مي شود كه ، فارغ از ارزش مالي كار، پيش از شروع به انجام هر سفارش ، با توجه به نوع كار، نسبت به ارائهٌ برآورد هزينه، صدور برگ سفارش ، پيش فاكتور و يا عقد قرارداد با سفارش دهنده اقدام كنند. انجمن به خصوص به اعضا توصيه مي كند ، هنگام ارائهٌ كار در مراحل مختلف طرحهاي پيشنهادي اوليه ، نيمه نهايي و نهايي - و در پايان هر كار از سفارش دهنده يا كارفرما تأئيديه و گواهي انجام كار با ذكر تاريخ دريافت كنند.

...طراح مسئول انجام و ارائه ي كار در زمان مورد توافق اوليه است و چنانچه او به علت تأخيرهائي نتواند اين موضوع رارعايت كند موظف است مراتب را با دلايل كافي از پيش به اطلاع سفارش دهنده يا كارفرما برساند. از طرفي ديگر طراح پاسخگوي تأخير درانجام كار ي كه ناشي از عدم ارائه ي اطلاعات يا تائيديه هاي لازم از جانب سفارش دهنده يا كارفرما باشد، نيست.

4
حقوق طراح و مالكيت آثار

دستمزد هر كار پايان يافته اي بايد بطور كامل به طراح پرداخته شود، اصل اثر و حق نشر همراه با حقوق معنوي آن همواره درمالكيت طراح باقي مي ماند . از آنجاييكه حقوق معنوي و مالكيت حقيقي اصل هر اثر متعلق به طراح آن مي باشد، انجمن قوياً به اعضاي خود توصيه مي كند اين حق طبيعي و برخواسته از ماهيت كارشان را بنا به هيچ مصلحت انديشي به كارفرما يا هر شخص ديگري واگذار نكنند .

5
تعهدات طراحان در قبال يكديگر

برداشتن فكر، ايده و آثار ديگران براي ارائه و استفاده به نام خود يا به اصطلاح كپي كردن مستقيم، عملي غير اصولي و براي حرفه ي طراحي گرافيك مخرب است. از اين رو انجمن كليه ي طراحان را از اين كار منع مي كند.

اگر از يك طراح خواسته شود تا به عنوان مشاور درباره ي كار طراح ديگري اظهار نظر كند ، بايد مراقب باشد تا نظرات خود را طوري ارائه نمايد كه موجب تحقير طراح ديگر و احتمالاً بروز خسارات معنوي و مادي به او نشود .

هر عضو انجمن موظف به رعايت اين نكته است كه هرگز براي گرفتن كار سعي نكند به وسيله ي تخفيفهاي استثناييِ مالي و گاه ارائه ي كارِ رايگان بر همكاران خود تفوق و امتياز كسب كند. كسب امتياز و پيشي گرفتن در رقابت حرفه اي از ساير همكاران از طريق پايين آوردن قيمت كار از طرف انجمن عملي ناپسند محسوب شده و شايسته اعضاء نيست .

انجمن توصيه مي كند هيچ عضو پيش از مذاكره و اعلام برآورد هزينهٌ كارش به سفارش دهنده و كسب موافقت كتبي او نسبت به شروع كار اقدام نكند و ارائهٌ طرحهاي پيشنهادي اوليه را قبل از مذاكره و رسيدن به توافق مالي با سفارش دهندگان به هيچ وجه به طراحان حرفه اي توصيه نمي كند . اين كار نه تنها خود طراح و كار اورا به مخاطره مي اندازد بلكه از نظر انجمن نوعي تفوق جوئي و كسب امتياز غيرحرفه اي و غير اخلاقي بر ساير همكاران تلقي مي شود و آثار زيانباري براي كل حرفه دربردارد.

6
شرايط عمومي برگزاري مسابقات حرفه اي

هر مسابقه ي حرفه اي در زمينهٌ طراحي گرافيك بايد در زمان فراخوان تعهدات برگزاركننده را حداقل در پنج مورد صراحتاً ( اعلام كند: 1) معرفي هيئت انتخاب و داوران و نيز داوران علي البدل. 2) تعيين قطعي آخرين مهلت براي ارائهٌ كارها. 3 تعيين مكان و تاريخ قطعي اعلام نتايج و اعطاي جوايز مسابقه . 4) تعيين قطعي ميزان جوايز به آثار برگزيده از اول تا سوم يا بيشتر . 5) تاريخ و نحوهٌ استرداد آثار ارسال شده اي كه : توسط هيئت انتخاب اوليه انتخاب نشده است ، و يا به مسابقه و ... نمايشگاه راه يافته ولي برگزيده هيئت داوران نبوده است. انجمن شركت و ارسال كار به مسابقاتي كه تعهدات برگزاركننده حداقل در موارد بالا روشن نباشد را به هيچ وجه توصيه نمي كند.

7
تعهد طراح در قبال جامعه

طراحي گرافيك يكي از مشاغل و فعاليتهاي حرفه اي بسيار مفيد و گستردهٌ اجتماعي است . كار طراحان گرافيك علاوه بر سودمندي آن براي سفارش دهندگان و كارفرمايان، به علت تسهيل در امر ارتباط بصري و نيز شكل دهي و هويت بخشي به محيط و فضاي بصري جامعه داراي شاٌن و ارزش خاصي است،

... از اين رو انجمن از اعضاي خود انتظار دارد كه به نقش حرفهٌ خود در جامعه توجه داشته باشند و آنرا به صورت تعهدي اجتماعي بپذيرند. و در عين حال به اعضا توصيه مي كند از هرراهي كه برايشان ممكن است، اعم از آموزش، تحقيق، نشر و انواع اطلاع رسانيها، براي شناساندن كار و حرفه ي طراحي گرافيك به جامعه كوشش كنند .